Dieta cukrzycowa – wpływ na zdrowie i zasady

Jakie są najważniejsze zasady diety cukrzycowej? Dla kogo jest zalecana? Jak indeks glikemiczny wpływa na stężenie glukozy we krwi? W jaki sposób dietetyczny jadłospis wpłynie na nasze zdrowie? Przeczytajcie artykuł, aby poznać odpowiedzi na powyższe pytania.

Dieta cukrzycowa – kto powinien ją stosować?

Jadłospis w diecie cukrzycowej układany jest w taki sposób, aby przeciwdziałać zaburzeniom stężenia glukozy we krwi. Zapobiega także rozwojowi nadciśnienia tętniczego, reguluje stężenie cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL, cholesterolu HDL i trójglicerydów. Dieta przede wszystkim opiera się na zdrowym bilansie węglowodanów oraz na prawidłowym doborze żywności, biorąc pod uwagę wskaźnik indeksu glikemicznego.

Dieta cukrzycowa w szczególności zalecana jest dla osób, które borykają się z:

• cukrzycą typu I,

• cukrzycą typu II,

• cukrzycą ciążową,

• insulinoopornością – zmniejszoną wrażliwością mięśni, tkanki tłuszczowej i komórek wątroby na insulinę.

Indeks glikemiczny a dieta cukrzycowa

Tak jak wspomnieliśmy wyżej, dieta przeznaczona dla diabetyków powinna dostarczać zbilansowanych porcji węglowodanów (cukry proste i cukry złożone) oraz opierać się na produktach spożywczych, które charakteryzuje niska wartość indeksu glikemicznego (IG).

Czym jest indeks glikemiczny? To klasyfikacja żywności w zależności od wpływu, jaki wywiera ona na stężenia glukozy we krwi. Poniżej prezentujemy podział produktów spożywczych w zależności od wskaźnika indeksu glikemicznego.

Klasyfikacja produktów spożywczych na podstawie indeksu glikemicznego:

• produkty spożywcze o niskim indeksie glikemicznym – wartość IG poniżej 55,

• produkty spożywcze o średnim indeksie glikemicznym – wartość IG pomiędzy 55-70,

• produkty spożywcze o wysokim indeksie glikemicznym – wartość IG powyżej 70.

Dlaczego niski indeks glikemiczny żywności jest ważny? Wynika to z tego, że posiłki o niskim IG są wolniej trawione, dzięki czemu stężenie glukozy we krwi wzrasta w powolnym tempie i również wolno spada – zapobiega to wahaniom glikemii.

Dieta cukrzycowa a otyłość i nadwaga

Dieta dla diabetyka dostosowywana jest indywidualnie zgodnie do: wieku, płci, poziomu aktywności fizycznej, masy ciała oraz stanu zdrowia.

Jadłospis jest istotny zwłaszcza w przypadku cukrzycy typu II. Do przyczyn rozwoju tego schorzenia należą czynniki środowiskowe, czyli m.in. niewłaściwe nawyki żywieniowe i brak aktywności fizycznej. Stosując dietę cukrzycową, przeciwdziałamy tzw. otyłości trzewnej determinującej cukrzycę – otyłość trzewna dotyczy tkanki tłuszczowej gromadzącej się na narządach wewnętrznych.

Warto wspomnieć, że ryzyko zachorowalności na cukrzycę wzrasta wśród osób z nadwagą i otyłością. Dlatego też jadłospis w diecie cukrzycowej zakłada naturalny spadek kilogramów masy ciała, dzięki czemu możliwe będzie wyrównanie poziomu glikemii (poziomu glukozy we krwi). Lekarze i dietetycy podkreślają, że redukcja wagi o 10% nie tylko reguluje wahania glukozy, ale również normalizuje ciśnienie tętnicze krwi i zmniejsza stężenie „złej” frakcji cholesterolu. Natomiast spadek masy ciała o 20% zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę.

Dieta dla cukrzyka – najważniejsze założenia

Diabetyk powinien zadbać o regularne pory spożywania posiłków – lepiej przygotowywać mniejsze porcje pożywienia, ale jeść je częściej. Dietetycy zalecają, aby sięgać po jedzenie od 4 do 6 razy dziennie. Warto zwrócić uwagę zwłaszcza na dwa posiłki: śniadanie i kolację. Śniadania na diecie cukrzycowej nie powinny zawierać węglowodanów, ponieważ w godzinach porannych organizm wykazuje szybszą reakcję na spożyte cukry, przez co też trudniej zapanować nad glikemią w ciągu dnia. Natomiast zaleca się, aby kolacja dostarczała węglowodanów, ponieważ zapobiegnie to nocnym wahaniom stężenia glukozy.

Kolejną ważną kwestią są także proporcje makroskładników, czyli podstawowych składników odżywczych. Do grona makroskładników należą wspomniane już węglowodany, czyli cukry, a także białka i tłuszcze. W diecie cukrzycowej rozkład makroskładników wygląda następująco:

• węglowodany powinny stanowić maksymalnie 45% dobowego zapotrzebowania na energię,
• białko stanowi od 15% do 20% dziennego zapotrzebowania na energię,
• tłuszcze dostarczają maksymalnie 45% dobowego zapotrzebowania na energię.

W kwestii kwasów tłuszczowych warto dodać, że diabetycy powinni unikać tłuszczów zwierzęcych zawierających nasycone kwasy tłuszczowe, ponieważ wpływają one na wzrost stężenia cholesterolu we krwi oraz zwiększają ryzyko zachorowania na choroby układu sercowo-naczyniowego. Unikamy również produktów o wysokim stopniu przetworzenia, czyli wszelkich fast-foodów, gotowych dań typu instant, potraw dostępnych w słoiczkach, wyrobów cukierniczych, ciastek. Diabetycy powinni zrezygnować również ze słodkich napojów (napoje energetyczne, napoje gazowane, sztucznie dosładzane soki, wody smakowe) oraz ze słodzenia kawy i herbaty za pomocą cukru białego lub miodu.

Dieta cukrzycowa może pomóc nam w redukcji kilogramów masy ciała, dzięki czemu pozytywnie wpłyniemy na poziom glikemii oraz na tzw. profil lipidowy. Pamiętajmy jednak o tym, że zdrowa redukcja kilogramów powinna odbywać się w wolnym tempie – optymalny spadek od 0,5 do 1 kilograma masy ciała na tydzień. Natomiast deficyt kaloryczny nie może przekraczać 1000 kalorii na dobę w stosunku do naszego dziennego zapotrzebowania energetycznego.