Czy wiecie, że często ojcowie rozwodzą się ze swoimi dziećmi, a nie tylko z ich matkami? Do takich wniosków doszłam rozmawiając z wieloma samotnymi mami. Panowie po rozwodzie, po prostu zapominają, że nadal to są ich dzieci i nadal za nie odpowiadają, na równi z matką.
Myślałam, że to tylko moje, subiektywne spostrzeżenia
Niestety, potwierdza je ostatni raport GUS. Jak przeczytałam na portalu wyborcza.pl, tendencja ta dotyczy głównie mężczyzn. Aż dla 80% mężczyzn dzieci z pierwszego małżeństwa to „byłe dzieci”.
„Wyborcza” traktuje głównie o sprawach finansowych. I rzeczywiście jest to bardzo ważny aspekt tego problemu. Okazuje się bowiem, że ojcowie unikają płacenia alimentów na swoje dzieci. Sama spotkałam się ze stwierdzeniami „byłych” ojców, że matka ich dzieci chce ich (przepraszam za słownictwo, ale to autentyczny cytat) „wydymać z kasy”, albo „naciągnąć na forsę”, czy wręcz okraść. Tak jakby nie pamiętali, że dzieci mają potrzeby, których nie da się pominąć, czy zlekceważyć.
Może niepotrzebnie o tym wspominam, ale dziecku
nie tylko potrzeba odpowiedniego pożywienia, edukacji, odzieży, środków higienicznych i lekarstw (wiemy jak dzieci często potrafią chorować). To są tylko bardzo podstawowe potrzeby. A przecież jako rodzice chcielibyśmy dziecku dać także zajęcia dodatkowe, prywatne wizyty u lekarzy, gdy państwowa służba zdrowia zawodzi, zajęcia sportowe, od czasu do czasu jakieś przyjemności, wakacje. I te wszystkie wydatki spadają na matkę.
Matka nie powie dziecku, że nie ma za co kupić mu lekarstw. Sobie odmówi, byle tylko mieć na lekarza, na okulary, czy dentystę dla dziecka. Chciałabym w tym miejscu też przypomnieć, że w naszym kraju nadal panuje system, w którym kobiety mniej zarabiają, niż mężczyźni, przez co pozostawione same sobie matki borykają się z ogromnymi problemami finansowymi. Przyparte do muru samotne matki biorą dodatkowe prace, byle tylko utrzymać rodzinę. Chcąc nie chcąc, muszą godzić zajmowanie się dziećmi i domem, z coraz częstszym podejmowaniem pracy na drugi etat. Podczas gdy ojcowie mogą się rozwijać zawodowo, osobiście, intelektualnie, fizycznie, kulturalnie i generalnie wreszcie bez niepotrzebnych zobowiązań.
Mimo, iż zazwyczaj lepiej zarabiają i nie są obciążeni obowiązkami
związanymi z codzienną troską o dzieci, „byli” tatusiowie wykręcają się od alimentów jak mogą.
Znam na przykład takiego tatę, który zarabia ok. 6000 zł netto miesięcznie, a na sprawie o alimenty udowadniał, że kwota 500 zł na jego jedyne dziecko go przerasta. Musi przecież sam się utrzymać, iść na siłownię (nie zmyślam, to są jego słowa na rozprawie) i na basen, utrzymać obecną rodzinę. Tak jakby „poprzednia” rodzina nie musiała jeść i zaspokajać swoich podstawowych potrzeb (do których nie należy siłownia, choć dodatkowy ruch dzieciom też by się przydał).
Inny „tata” przyjechał na sprawę rozwodową dobrym autem, na ręku miał drogi zegarek, ale twierdził, iż nie ma środków na płacenie alimentów, gdyż… jest bezrobotny. Nieprawdopodobne? Też mi się tak wydawało. W tym przypadku sędzia był na tyle rozsądny i spostrzegawczy, że zauważył markowe ubrania i zegarek „biednego ojca”, a „były tata” nie docenił potencjalnej spostrzegawczości sędziego. Mimo wyroku – alimentów nie płaci. Sprawa trafiła do komornika. Komornik nie ma z czego ściągnąć alimentów, bo pan jest bezrobotny. Mieszka w domu matki, jeździ autem drugiej żony. Sam oczywiście nic nie posiada.
Przykre jest także, pewnego rodzaju przyzwolenie społeczne
na proceder unikania alimentów, o czym także wspomina „Wyborcza”. Nie wspieramy samotnych matek w ich trudach, traktując je jak zachłanne harpie, a nie osoby, na które spadła cała odpowiedzialność za wychowanie i dobrostan dzieci. Okazuje się bowiem, że pracodawcy dość chętnie „idą na układy” z ojcami i przez okres, który wymagany jest do wykazania zarobków dla potrzeb ustalenia wysokości alimentów, płacą im oficjalnie minimalną pensję, a resztę „pod stołem”.
Jednak od losu samotnych matek (które sobie zazwyczaj jednak jakoś radzą), dużo bardziej smutne jest to, że
nie zauważa, nie docenia się w tym wszystkim psychicznych potrzeb dzieci.
Matki zajęte dodatkowymi obowiązkami niejako zostawiają swoje dzieci i ich emocjonalne potrzeby, gdyż zwyczajnie brakuje im czasu i siły. Mogliby więc więcej uwagi dać ojcowie, lub chociaż odciążyć swoje byłe żony od części obowiązków, czy konieczności dodatkowego zarobkowania. Tutaj jednak pojawia się kolejny aspekt omawianego problemu.
W mojej ocenie unikanie płacenia alimentów ma wymiar nie tylko materialny. Idzie za tym niestety opuszczenie dzieci także w aspekcie emocjonalnym. Przecież gdyby tak nie było, rodzice nie unikaliby płacenia alimentów, ponieważ zależałoby im na tym by osoby, które kochają miały jak najlepiej. Tutaj jakże prawdziwe okazuje się przysłowie „co z oczu to i z serca”.
Ojcowie nie dążąc do kontaktów z „byłymi” dziećmi
i rozluźniając więzi nie zdają sobie sprawy, jak wielką krzywdę robią swoim dzieciom. Dziecko bowiem, do prawidłowego rozwoju potrzebuje dwojga rodziców.* Nie muszą mieszkać razem, ale powinni razem sprawować opiekę nad dzieckiem i razem się o nie troszczyć. Dziecko potrzebuje w rodzicu oparcia. Chce czuć się bezpieczne i być pewne, że jest kochane i szanowane przez oboje rodziców. To właśnie miłość, szacunek i zainteresowanie obojga rodziców daje dziecku podwaliny do budowania poczucia własnej wartości i miłości własnej. Dziecko, któremu zabraknie zainteresowania ze strony któregoś z rodziców, jako dorosły będzie czuło się gorsze, niepewne siebie, będzie miało trudności z nawiązywaniem relacji i wchodzeniem w związki. Samo też może stać się nieczułym rodzicem w przyszłości.
Niektórzy ojcowie po rozwodzie, czują się „zwolnieni” ze spotykania z dziećmi, nie kontaktują się i nie rozmawiają z nimi. Tak jakby ich własne dzieci straciły potrzebę kontaktu z ojcem, albo zniknęły. Trochę to wygląda jak wyrzucanie psa z auta, lub przywiązywanie go w lesie do drzewa, gdy jedziemy na wakacje. Myślę, że dokładnie tak czują się „byłe” dzieci. Nikomu nie zrobiły krzywdy, były grzeczne, a tu nagle kopniak i do widzenia. Czują się opuszczone i zdezorientowane. Niepotrzebne i nieważne…
Dzieci cierpią przy rozwodzie rodziców z jeszcze jednego powodu.
Otóż rodzice wciągają dzieci w konflikt z byłym partnerem (tym razem częściej robią to matki). Nastawiają dzieci przeciw drugiemu rodzicowi, czy utrudniają im kontakty. Dobrze by było zdawać sobie sprawę, że takie zachowanie wyrządza dziecku krzywdę. Ono potrzebuje spokojnego dzieciństwa i pewności, że rodzice je kochają i o nie dbają.
W mojej ocenie dorośli powinni załatwiać swoje sprawy sami, a dzieciom pozostawić dzieciństwo i wiarę w ludzi. W szczególności w rodziców, którzy rozwiedzeni, czy nie – nadal są jego rodzicami i nadal powinni stanowić dla niego ostoję, oraz być źródłem siły i miłości na całe życie.
Temat jest bardzo szeroki i bolesny dla wszystkich stron.
Trudno mi było objąć go jednym tekstem. Dlatego chciałabym, aby stał się tylko przyczynkiem do dyskusji i przemyśleń, a w konsekwencji do „powrotu” do opuszczonych dzieci. Ktoś kiedyś powiedział, że na nic nigdy nie jest za późno. I ja się z tym zgadzam.
PS. Z góry przepraszam Ojców, którzy mimo rozwodu są przykładnymi rodzicami, posiadają dobry kontakt z dziećmi i na nie łożą. Zdaję sobie sprawę, że istniejecie, i że możecie czuć się pokrzywdzeni tym tekstem. Piszę tu o większości, która wynika z badań, oraz moich subiektywnych obserwacji.
I tak. Słyszałam, że istnieją też takie matki, które „uciekają” od swoich dzieci. Proszę, by te matki zamieniły wszędzie słowo matka, na ojciec i na odwrót.
*Bogdan Wojciszke „Psychologia Miłości”